W serii „Poeci do kwadratu” Marcin Sendecki przedstawia autorski wybór wierszy Franciszka Karpińskiego pod tytułem "Rdza żelazo zmocuje". Wybór poprzedzony jest osobistym esejem na temat życia i twórczości jednego z najpopularniejszych poetów polskiego oświecenia, głównego przedstawiciela nurtu sentymentalnego w polskiej liryce. Pamięć o dawnych wierszach trwa, gdy są one na nowo wydawane i komentowane. W niniejszym wydaniu mamy nie tylko wstęp znakomitego poety Marcina Sendeckiego, ale także posłowie profesora Tomasza Chachulskiego, wybitnego znawcy literatury polskiego oświecenia i edytora dzieł Karpińskiego. Marcin Sendecki pyta: „Na czym właściwie polega poetycka pierwszorzędność Franciszka Karpińskiego?” I odpowiada, w sposób może trochę nieoczekiwany: „Mistrzem żalu jest […]. Żal jest nieredukowalnym elementem i żywiołem ludzkiego świata. Dopóki będzie istnieć, istnieć będzie i Franciszek Karpiński.” Ten poeta żalu jest z kolei dla Tomasza Chachulskiego poetą natury i miłości. Świat poetycki Franciszka Karpińskiego ”to świat natury oglądany oczyma czytelnika Horacego, Jana Kochanowskiego i Jana Jakuba Rousseau – a jednocześnie troskliwego dzierżawcy. Nie przypadkiem jednym z najważniejszych rysów jego wczesnej twórczości jest tęskność gospodarska. […] I choć bohaterowie noszą imiona zaczerpnięte z antycznych, renesansowych i barokowych sielanek, znakiem rozpoznawczym tego świata jest Justyna, która od tej chwili w polskiej kulturze stanie się imieniem literackim. Poszczególne sielanki są swoistą kroniką wypadków miłosnych – Justyna, Laura, Doryda, Chloe, Filis, Palmira, Filon, Korydon, Medon przeżywają kolejne fazy flirtu, zauroczenia, miłości, rozstania, tęsknoty. Trafność psychologicznej obserwacji, zainteresowanie emocjami dziewczyny przeżywającej pierwszą miłość, chłopca nierozumiejącego obojętności kochanki – dają wrażenie świeżości i oryginalności, a przecież Karpiński doskonale potrafił wykorzystać wątki znane z "Heroid" Owidiusza, poezji miłosnej Katullusa czy z "Pieśni" Kochanowskiego, a nawet z Baśni tysiąca i jednej nocy.” Tom "Rdza żelazo zmocuje" przypomina nie tylko poezję, ale także postać poety, pamiętnikarza, dramatopisarza, tłumacza, publicysty i moralisty.

Kalendarz wieczności - najnowsza powieść Wasyla Machny, ukraińskiego poety, prozaika, eseisty, tłumacza (m.in. utworów Zbigniewa Herberta i Janusza Szubera), to zawierająca elementy mistyczne i mitologiczne opowieść rozpięta między wiekiem XVII i czasami współczesnymi, sięgająca od Stambułu po Galicję (na której zimnowojenny podział i epoka ZSRR odcisnęły swoją koszmarną pieczęć). W książce autor łączy trzy przestrzenie czasowe, tworząc nietypową powieść historyczną, w której historia ma postać nielinearną, gdyż - jak sam mówi - wszyscy jesteśmy zakotwiczeni w kalendarzu wieczności, nasze życie jest takim kalendarzem, niezależnie od epoki. Nieco na przekór nowoczesności w jej zglobalizowanej formie, książka Wasyla Machny może być odczytywana jako pochwała lokalności i pielęgnowania wyrastającej z niej duchowości.


„Pisarstwu Wasyla Machny towarzyszę od dwudziestu lat. Wasyla poznałem tuż przed jego wyjazdem z Tarnopola do Nowego Jorku, gdzie mieszka do dzisiaj. Znając, ceniąc i tłumacząc jego wiersze, eseje, i opowiadania, wiem, że do Kalendarza wieczności (być może nawet nie zdając sobie z tego sprawy) przygotowywał się od dawna, gdy pisał to, co pisał, i jeździł tam, gdzie jeździł (choćby na festiwal poetycki do Stambułu). A jednak ta powieść jest zaskoczeniem ? ktoś napisał, nie było takiej jeszcze w literaturze ukraińskiej, ktoś inny nazwał ją ukraińskimi Buddenbrookami. Ukrywając – niemal do końca – swoje prywatne związki ze skrawkiem ziemi między Czortkowem, Jazłowcem, Mytnicą – udało się autorowi w Kalendarzu wieczności przedstawić epicki fresk, ukazujący losy przedstawicieli wielu rodzin, narodów, imperiów (od osmańskiego po radzieckie), napisać wzruszającą, ekumeniczną i uniwersalną w duchu książkę, w której jego wrażliwość jako poety daje o sobie znać w bardzo dyskretny, a jednak niezwykle istotny sposób”.

Bohdan Zadura

Fascynująca książka ukazująca czynniki wpływające na to, jak całe kraje i pojedynczy ludzie mogą reagować na wielkie wyzwania i jak podnoszą się z kryzysów
Jared Diamond porównuje, jak sześć wybranych przez niego krajów przetrwało rozmaite turbulencje w czasach nowożytnych – poczynając od otwarcia się Japonii na świat wymuszonego przez przebycie amerykańskiej floty komandora Perry’ego i napaści Związku Radzieckiego na Finlandię, przez krwawe zamachy stanu w Chile i Indonezji, po przeobrażenia w Niemczech i Australii po drugiej wojnie światowej.
Kraje te uporały się z nękającymi je problemami – w niejednakowym stopniu - dzięki takim mechanizmom, jak uznanie własnej odpowiedzialności, boleśnie uczciwa samoocena czy uczenie się na wzorach zapożyczonych od innych krajów. Patrząc w przyszłość, Diamond sprawdza, czy Stany Zjednoczone, Japonia i cały świat skutecznie radzą sobie z poważnymi kryzysami, przed którymi stoją obecnie.
Czy potrafimy wyciągać wnioski z przeszłości? Czy zrealizuje się dziś scenariusz optymistyczny, w którym ludzie uświadomią sobie, że tylko wspólnie można pokonać globalne zagrożenie jakim są COVID czy zmiany klimatyczne?
„Wciągająca i pouczająca tour de force o tym, jak kraje walczą z kryzysami – książka, która może pomóc całej ludzkości w uporaniu się z naszym obecnym globalnym kryzysem”.
Yuval Noah Harari, autor Sapiens i 21 lekcji na XXI wiek

Trzytomowy Teatr przynosi nam żywiący się codziennością i konkretem surrealizm, fantastyczną cudowność, nagle dziwniejącą rzeczywistość. Prawda wyobraźni dominuje tu nad prawdą doświadczenia. „Zjawisko Ionesco” obejmuje sprzeczności: ja pożerające cały teatr, cały świat nawet, oraz ja, które ukrywa się, roztapia w tzw. obiektywnej rzeczywistości dzieła. Punktem wyjścia jest dla Ionesco komedia. Komedia i moralitet, który jest komedią serio. Fabułą sztuki zaś może być niemoc jej napisania. Pokazujemy, przypominamy, uklasyczniamy trzynaście awangardowych utworów Ionesco – wciąż aktualnych, niepozostawiających czytelnika obojętnym, nieustannie domagających się lektury.