Piórem i pazurem wieńczy autobiograficzny cykl Jarosława Abramowa Newerlego. W przeciwieństwie do niezapomnianych Lwów mojego podwórka, Lwów wyzwolonych i Lwów STS-u Autor wspomina nie kilka, ale kilkadziesiąt lat swojego życia - od 1962 roku do chwili obecnej. Tematem staje się więc życie pisarza w PRL-u, potem dalej - w czasie Karnawału „Solidarności”, stanu wojennego, na emigracji i w IV RP. Życie – dodajmy – z rzadka tylko usłane różami. Mamy więc orkę w redakcji Polskiego Radia, ale też dyskusje z cenzurą, a potem, już w Kanadzie, niepewność jutra. Szczerze opowiada o swoich małżeństwach i z rozczuleniem wspomina dzieciństwo swoich córek. Przywołuje przygody z przyjaciółmi po piórze: Markiem Nowakowskim, Januszem Sito, Kazimierzem Orłosiem, Witoldem Terleckim i Włodzimierzem Odojewskim, którzy o swoje książki walczyli z systemem jak lwy.

Szkice Giorgia Manganellego - których bohaterowie to m.in. literatura fantastyczna, dyskretny, schizolidalny snob Ronald Firbank, Samuel Beckett i jego Murphy, szachownica Vladimira Nabokova, przebiegły mag W. B. Yeats czy Henry James - są błyskotliwe, często zaskakujące, dalekie od obiegowych sądów i akademickich analiz.

Lekturę tego zbioru być może należałoby zacząć od tytułowego manifestu, który fascynuje niewyznaną miłością do literatury, tej aspołecznej, niemoralnej działalności, która „prowokuje i rzuca wyzwanie, ofiarowuje magiczną skórę zwierzęcia, mechanizm, kostkę do gry, relikwię, roztargnioną ironię godła”. Manganelli pojmuje ją jako domenę fikcji i sztuczności, gry i przypadku, gdzie najważniejszą figurą jest labirynt, jako samonapędzający się mechanizm, samowystarczalny i ostentacyjnie ignorujący wszelkie moralne nakazy, przez co niezmiennie oskarżany o cynizm, skandal, niemoralność.

Fascynująca książka ukazująca czynniki wpływające na to, jak całe kraje i pojedynczy ludzie mogą reagować na wielkie wyzwania i jak podnoszą się z kryzysów
Jared Diamond porównuje, jak sześć wybranych przez niego krajów przetrwało rozmaite turbulencje w czasach nowożytnych – poczynając od otwarcia się Japonii na świat wymuszonego przez przebycie amerykańskiej floty komandora Perry’ego i napaści Związku Radzieckiego na Finlandię, przez krwawe zamachy stanu w Chile i Indonezji, po przeobrażenia w Niemczech i Australii po drugiej wojnie światowej.
Kraje te uporały się z nękającymi je problemami – w niejednakowym stopniu - dzięki takim mechanizmom, jak uznanie własnej odpowiedzialności, boleśnie uczciwa samoocena czy uczenie się na wzorach zapożyczonych od innych krajów. Patrząc w przyszłość, Diamond sprawdza, czy Stany Zjednoczone, Japonia i cały świat skutecznie radzą sobie z poważnymi kryzysami, przed którymi stoją obecnie.
Czy potrafimy wyciągać wnioski z przeszłości? Czy zrealizuje się dziś scenariusz optymistyczny, w którym ludzie uświadomią sobie, że tylko wspólnie można pokonać globalne zagrożenie jakim są COVID czy zmiany klimatyczne?
„Wciągająca i pouczająca tour de force o tym, jak kraje walczą z kryzysami – książka, która może pomóc całej ludzkości w uporaniu się z naszym obecnym globalnym kryzysem”.
Yuval Noah Harari, autor Sapiens i 21 lekcji na XXI wiek

Wypiski ostatnie, w opracowaniu Pawła Orła, są niespotykanym całościowym zbiorem kilkuset komentarzy, opinii, recenzji, dotyczących książek (również w postaci maszynopisów, które otrzymywał do końca życia) prozatorskich, poetyckich, eseistycznych twórców, znanych i całkowicie nierozpoznawalnych lub zapomnianych. Autor tych zapisków, prowadzonych częściowo dla samego siebie, przy słabnących siłach z racji podeszłego wieku, odsłania się czytelnikowi z innej strony. Bereza, będąc poza oficjalnym nurtem krytyki literackiej, jest tu bardziej bezwzględny, czasami zabawny, czasami nawet wulgarny – ale jak zawsze szczery i szalenie zainteresowany każdym tekstem, z którym ma do czynienia.